اولین نشست تخصصی “رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا” توسط مجمع شهرداران آسیایی با حضور شرکت‌کنندگان داخلی و خارجی در تاریخ 21 اسفندماه 1402 در مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران برگزار شد.
فرآیند رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا، با حمایت مجموعه‌های مختلف داخلی و خارجی، مسیری را جهت تسریع در تحقق شهرهای هوشمند آسیایی فراهم خواهد کرد تا شهرهای آسیایی ضمن اشتراک دانش و تجربه به سایر شهرهای آسیایی، بتوانند برنامه مشخص‌تر و منسجم‌تری جهت تحقق شهر هوشمند داشته باشند.
رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا یکی از مهم‌ترین و بنیادی‌ترین فرآیندهای تسریع در تحقق شهرهای هوشمند آسیایی است. در واقع با ارزیابی و شناسایی وضع موجود اقدامات انجام شده در شهرها و همچنین چالش‌ها، فرصت‌ها و پتانسیل‌های هر شهر و جامعه، می‌توان به شناخت عمیق‌تری از پیشرفت و توسعه شهرهای هوشمند در منطقه آسیا دست پیدا کرد و بر اساس این شناخت و رتبه‌بندی انجام شده بین شهرهای هوشمند آسیایی، برنامه‌های تعالی جهت ارتقای جایگاه و بهبود کیفیت زندگی در ابعاد مختلفی همچون حمل‌ونقل، بهداشت و سلامت، انرژی، محیط‌زیست، گردشگری، اقتصاد و سایر ابعاد به شهرها پیشنهاد داد.
در این مسیر، حضور و همراهی بازیگران و ذی‌نفعان در نقش‌های مختلفی همچون سرمایه‌گذار، پیمانکار، مشاور و شرکت‌های استارتاپی، دانش‌بنیان و نوآور بسیار مهم و کلیدی است.
نشست “رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا” به‌عنوان آغاز مسیر تسریع تحقق شهر هوشمند در آسیا و کمک به شهرهای آسیایی جهت ارتقای کیفیت زندگی و ارتقا رتبه در ابعاد بین‌المللی توسط مجمع شهرداران آسیایی و با حضور نمایندگان ریاست‌جمهوری ایران، هلدینگ فناپ، دانشگاه امیرکبیر، یونسکو، چند مؤسسه مالی و بانکی داخلی و خارجی و همچنین نمایندگان کشور تاجیکستان، ترکیه و نمایندگان اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU)، برنامه جهانی اتحاد شهرهای هوشمند پایدار (U4SSC) و سازمان جهانی شهرهای پایدار هوشمند (WeGO) در تاریخ 21 اسفندماه 1402 برگزار شد.
سخنرانان نشست رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا
- آقای Ibrahim Evrim: مشاور شهردار شهر مرسین از کشور ترکیه
- آقای Danabayev Kakim: نماینده سازمان جهانی شهرهای پایدار هوشمند (WeGO) از کشور کره جنوبی
- آقای Okan Geray: رئیس برنامه جهانی اتحاد شهرهای هوشمند پایدار (U4SSC)از کشور سوئیس
- خانم Cristina Bueti: مشاور متاورس و شهرهای هوشمند در اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU)
- آقای محمدمهدی کلانتر هرمزی: معاون فناوری اطلاعات و ارتباطات مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست‌جمهوری
- آقای علی‌اکبر جلالی: رئیس کرسی یونسکو در آموزش و یادگیری الکترونیکی، استاد دانشگاه مریلند آمریکا و پدر فناوری اطلاعات ایران
- آقای حسن کمالو: مشاور مدیرعامل هلدینگ فناپ و رئیس هیئت‌مدیره آیتول
- آقای فرهنگ فصیحی: رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه امیرکبیر
- آقای محمد فرجود: مدیرعامل هلدینگ فناوری و نوآوری بانک تجارت (تفتا)
- آقای امین قریبی (مدیر پروژه‌های شهر هوشمند هلدینگ فناپ و عضو کمیته شهرهای هوشمند و نوآور مجمع شهرداران آسیایی و پیشنهاددهنده رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا)
- و برخی نمایندگان شهرداری‌ها و سازمان‌های دولتی و خصوصی
گزارش نشست رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا
در ابتدای این نشست، امین قریبی در خصوص اهداف و ضرورت‌های رتبه‌بندی در شهرهای آسیایی مطالبی را ارائه نمود و در ادامه به مسیر طراحی شده توسط مجمع شهرداران آسیایی جهت ادامه‌دار بودن این فرآیند نکاتی را فرمودند.
به گفته وی امروزه، شهرها به طور گسترده‌ای با مفهوم شهر هوشمند درگیر هستند. این مفهوم که از حدود سه دهه پیش وارد زندگی ما شده است، نمادی از نوآوری، پیشرفت فناوری، و توسعه پایدار در حوزه مدیریت شهری است. اما چیزی که بیشتر از همه توجه ما را به خود جلب می‌کند، اهمیت و ضرورت رتبه‌بندی و تعالی در میان شهرهای هوشمند آسیایی است.
شهرهای آسیایی در راه تبدیل‌شدن به مراکزی هوشمند و پویا هستند و با استفاده از فناوری‌های نوین و رویکردهای نوآورانه در مدیریت و ساختار شهری، سعی در بهبود کیفیت زندگی شهروندان و ارتقا سطح خدمات شهری دارند.
فرآیند رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا با کسب اطلاعات جامع و تحلیلی از معیارها، روندها، و بهترین عملکردها در شهرهای آسیایی، آغاز میشود و به شناخت عمیق‌تری از پیشرفت و توسعه شهرهای هوشمند در منطقه آسیا دست خواهیم یافت و درک بهتری از چالش‌ها و فرصت‌های پیش رو جهت تسریع حرکت شهرها به سمت شهر هوشمند و تحول هوشمند خواهیم داشت.
ایشان همچنین به‌ضرورت فرآیند رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا اشاره کردند و خاطرنشان کردند شهر هوشمند، زمانی محقق میشود که کلیه پروژهها و طرحهای هوشمندسازی مبتنی بر برنامه و هدفی خاص، برنامه‌ریزی و اجرا شوند، برنامهای که با نگاهی اجمالی و فراگیر، کلیه بخشهای مختلف شهر را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد و با شناختی دقیق از وضع موجود، اقدامات انجام شده، پتانسیل‌ها تهیه شده باشد و همچنین ساختارهای مختلفی همچون کالبدی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و همه جوانب بخشهای زندگی شهری را دربرگرفته باشد. شهری می‌تواند در مسیر درست هوشمندسازی حرکت کند که در ابتدا بداند در چه وضعیتی قرار دارد و برای رسیدن به وضع مطلوب، باید چه اقداماتی انجام دهد. این امر از طریق ارزیابی اقدامات انجام شده شهرها از منظر هوشمندسازی در حوزه‌های مختلفی همچون اقتصاد، انرژی، حمل‌ونقل، محیط‌زیست، فناوری، گردشگری و سایر ابعاد شهر هوشمند میسر است.
همچنین قریبی در خصوص مزایای رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا به مواردی همچون ارتقا رقابت‌پذیری، ترکیب منابع شهرها و کشورها، رفع مشکلات و چالش‌ها با استفاده از تجارب کشورها و شهرهای دیگر و توسعه سریع‌تر و هوشمندتر شهرها اشاره کرد
در بخش بعدی، آقای Ibrahim Evrim در خصوص تجارب ترکیه و مخصوصاً شهر مرسین ترکیه در حوزه شهر هوشمند و اقدامات انجام شده صحبت‌های خود را انجام دادند. ایشان به اپلیکیشن Teksin جهت ارائه خدمات یکپارچه و هوشمند به شهروندان مرسین اشاره کردند و هم چنین به پروژه پایش شهری مرسین که داشبورد اطلاعاتی مفیدی برای مدیریت بهتر شهر در اختیار مدیران شهری قرار داده است اشاره کردند و در پاسخ به سؤال شرکت‌کنندگان در خصوص میزان مشارکت شهروندان مرسین با تحولات نوآورانه و هوشمند فرمودند که این میزان مشارکت در شهر مرسین بسیار بالا هست.
در بخش بعدی آقای کلانتر در خصوص نقش ریاست‌جمهوری در خصوص شهر هوشمند صحبت‌های خود را آغاز کردند و به اقدامات در دست انجام در خصوص تسهیل تحقق شهر هوشمند در ایران اشاره کردند. ایشان به موضوع ارائه خدمات و سرویس‌های شهری بر بستر پلتفرم اشاره کردند و نگاه پلتفرمی به موضوع شهر هوشمند را بسیار مهم ارزیابی کردند. همچنین در ادامه صحبت‌های خود به اهمیت رتبه‌بندی شهرهای هوشمند کشور عزیزمان ایران و همچنین شهرهای آسیایی اشاره کردند و خاطرنشان کردند که این فرآیند می‌تواند به درک بهتر جامعه و مدیران شهری و دولت در خصوص وضع موجود و برنامه‌ریزی‌های استراتژیک کمک شایانی کند.
در ادامه، آقای Danabayev Kakim در خصوص تجارب WeGO در حوزه شهر هوشمند سخنرانی کردند و به اقدامات WeGO از جمله برگزاری دوره های آموزشی، نمایشگاه ها و رویدادهای متنوع دیگر در سال‌های گذشته اشاره کردند و به برگزاری Seoul Smart City Prize اشاره کردند. همچنین ایشان در خصوص حضور نمایندگان ایران از جمله شهرهای شیراز و تهران و . . در رویدادهای مختلف برگزار شده توسط WeGO اشاره کردند و آمادگی این سازمان را برای عملیاتی شدن رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا با مجمع شهرداران آسیایی اعلام نمودند.
در بخش بعدی، آقای پروفسور جلالی در خصوص تجارب ارزنده‌ای که هم در داخل کشور و هم در کشورهای دیگر دارند به نکاتی اشاره کردند و به سابقه و تجربه ایران از حدود سال 1380 و آغاز مباحث شهر الکترونیک اشاره کردند. ایشان همچنین به اهمیت رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا از منظر ایجاد ارتباط بین شهرهای آسیایی اشاره کردند و این فرآیند را جهت انتقال تجربه و دانش شهرها بین یکدیگر بسیار اثربخش خواندند.
آقای دکتر فصیحی از منظر چندوجهی بودن شهرهای هوشمند صحبت‌های خود را آغاز نمودند و به این نکته اشاره کردند که نقش دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری جهت توجه به موضوعات آکادمیک و تئوری در موضوع شهر هوشمند بسیار مهم و پررنگ است و آمادگی خود را برای ایفای نقش جدی در حوزه رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا اعلام نمودند.
آقای کمالو به تجارب ارزشمند مجموعه شرکت‌های هلدینگ فناپ از حدود سال 1384 اشاره کردند و پروژه‌هایی همچون پارک حاشیه‌ای هوشمند، کیف پول‌های شهروندی و سایر پروژه‌های اجرا شده در حدود 26 شرکت ذیل هلدینگ فناپ را معرفی کردند و جهت پیشبرد شهر هوشمند و حضور در این فرآیند اعلام آمادگی کردند.
مجموعه فناپ به واسطه سال‌ها تجربه و تخصص در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در شهرهای مختلف و انجام پروژه‌های موفق مختلف در حوزه‌های نوآوری، فناوری و هوشمندسازی می‌تواند به عنوان یکی از بازیگران اصلی جهت اجرای پروژه‌های تعالی شهرهای هوشمند آسیایی نقش ایفا کند.
آقای دکتر فرجود به برخی از تجارب ارزشمندشان در دوره مدیرعاملی سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران و دبیرخانه تهران هوشمند اشاره کردند و همچنین به تجارب سال‌های اخیر خود در حوزه فینتک و اقتصاد دیجیتال و هوشمند اشاره کردند.
ایشان در بخشی از صحبت‌های خود به نقش مهم بانک‌ها و مؤسسات مالی در تحقق شهرهای هوشمند اشاره کردند و تجارب کشورهای دیگر را برشمردند که مؤسسات مالی و بانکی در حوزه‌های تأمین مالی، ارائه خدمات گسترده بانکی و پرداختی به شهروندان و کسب‌وکارها، ارائه اطلاعات مشتریان شبکه بانکی به کسب‌وکارها، دسترسی مردم به ابزارهای مالی و وام‌ها، افزایش قدرت خرید مردم از طریق امکانات حوزه فینتک و همچنین موضوعات بیمه و تأمین مالی جمعی اشاره کردند. ایشان در بخش بعدی صحبت‌هایشان به اثرات مهم و تأثیرگذار ارزیابی و رتبه‌بندی شهرهای هوشمند و ایجاد آگاهی و شناخت از وضع موجود برای مدیران شهری، کسب‌وکارها و مردم اشاره کردند و آمادگی خود را برای حضور در این فرآیند اعلام نمودند.
در بخش دیگر، آقای Okan Geray صحبت‌های خود را با ارائه برخی آمارهای مهم از کشورهای آسیا آغاز نمودند. ایشان به افزایش جمعیت شهرنشینی و پیامدهای آن از جمله چالش‌های محیط زیستی، گازهای گلخانه‌ای، مدیریت شهری و … اشاره کردند و فرمودند طبق آمارهای سازمان ملل متحد، بیش از 62 درصد جمعیت شهرهای آسیا در شهرها سکونت دارند و حدود 70 الی 80 درصد گازهای گلخانه‌ای در شهرها تولید میشود. ایشان به این نکته اشاره کردند که شهری شدن جمعیت شهرها، چالش‌زا است و باید برای مقابله و حل این چالش‌ها، از امکانات شهر هوشمند بهره ببریم. در بخش دیگری از صحبت‌ها، ایشان به موضوعات اهداف توسعه پایدار (SDG) اشاره کردند و برنامه‌های تحولی شهرها را مستلزم توجه به این اهداف دانستند.
ایشان برای کمک به توسعه شهرهای هوشمند آسیا و به نمایندگی از اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU)، برنامه جهانی اتحاد شهرهای هوشمند پایدار (U4SSC)، اعلام آمادگی کردند تا وضع موجود شهرها بر اساس شاخص‌های ارزیابی شهرهای هوشمند شناسایی شود.
در پایان این نشست، آقای قریبی با جمع‌بندی تمام صحبت‌های سخنرانان به برنامه زمان‌بندی تدوین شده جهت رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا اشاره کردند که این برنامه زمان‌بندی در تصویر زیر ارائه شده است.
در این مسیر، شهرهای منتخب (20 شهر از آسیا در فاز اول) مورد ارزیابی و رتبه‌بندی قرار خواهند گرفت و با همکاری بازیگران و ذی نفعان، پروژه‌های شهر هوشمند در شهرهای آسیایی عملیاتی خواهد شد.
شکل 1: برنامه زمان‌بندی رتبه‌بندی شهرهای هوشمند آسیا
